Nguyên nhân gây ra viêm tụy cấp

Trần Vũ Hải (Cà Mau)

Viêm tụy xảy ra khi men tiêu hóa bị kích hoạt trong khi nó còn ở trong tụy, chúng sẽ kích thích tế bào tụy và gây ra phản ứng viêm.

Tạo hóa tạo ra con người rất hoàn hảo, các men tiêu hóa chất đạm được tuyến tụy sinh sản ra dưới dạng không hoạt động (nên chưa có tác dụng) và sau khi vào đến dịch thuật đà nẵng MIDtrans ruột mới được hoạt hóa, lúc này men mới phân hủy chất đạm từ thức ăn ở ruột (chúng chẳng thể tác động lên thành ruột do có cơ chế bảo vệ). Nhưng chẳng may gặp một trục trặc nào đó trong tuyến tụy, các men dưới dạng không hoạt động này bị hoạt hóa và chúng phân hủy chính mô tụy, khi càng phân hủy thương tổn mô tụy các men tụy càng bị hoạt hóa.

Giống như một kho thuốc nổ, thường nhật không có vấn đề gì nhưng khi một trái bị nổ sẽ kích hoạt gây nổ hàng loạt. Các men tiêu hủy chất đạm ở tụy sẽ tiêu hủy tuyến tụy và cả những nơi men chảy tới, sự tiêu hủy này lan rộng ra toàn ổ bụng khi men lan đến (bởi cấu trúc của các cơ quan đều cốt yếu là protein). Với những đợt viêm tuy cấp tính lặp lại thương tổn tuyến tụy càng nhiều và đưa đến tình trạng viêm tụy mạn tính.Những mô sẹo sẽ hình thành trong tuyến tụy dẫn đến giảm chức năng.Tuyến tụy giảm sút chức năng sẽ đưa đến các vấn đề về tiêu hóa và đái tháo đường (giảm tiết cả hormon insulin giúp điều hòa đường huyết).

Cho đến nay, nguyên nhân xác thực cũng khó xác định trên lâm sàng nhưng những tình trạng sau đây được biết là có thể đưa đến viêm tụy: uống rượu; sỏi đường mật; giải phẫu ổ bụng; một số thuốc uống; hút thuốc lá; xơ hóa nang; tiền sử gia đình viêm tụy; tăng canxi máu (gây ra bởi tình trạng cường tuyến cận giáp); tăng triglycerid máu; nhiễm trùng; chấn thương ổ bụng; ung thư tuyến tụy; một số trường hợp xảy ra sau khi thực hành thủ thuật nội soi mật tụy ngược dòng điều trị sỏi đường mật; nhiều trường hợp cũng không thể tìm ra nguyên do gây viêm tụy.

Bs.CkII. Đặng Minh Trí