Uống thuốc trị đái tháo đường sao cho an toàn?

Việc dùng thuốc này là kéo dài cho đến suốt đời. Vậy làm sao để dùng thuốc một cách hiệu quả mà lại an toàn?...

Một số thuốc thường dùng

Có nhiều thuốc được sử dụng trong điều trị đái tháo đường. Đó là:

Nhóm Sulfonylurea (SU): hiện giờ hay dùng các thuốc như glyburid, glipizid, gliclazid, glibenclami... Thuốc có khả năng làm tăng tiết insulin của tụy (kích thích tế bào beta tụy tiết insulin). Tuy nhiên cần lưu ý, hết thảy các thuốc làm tăng tiết insulin (SU) là những thuốc có khả năng gây hạ đường huyết (đây là một trong những biến chứng trong điều trị) và tăng cân. vì thế, đối với người cao tuổi có chức năng thận suy giảm, dễ bỏ ăn... phải cẩn trọng khi dùng vì nguy cơ hạ đường huyết cao hơn các đối tượng khác.

Nhóm biguanide: giờ, metformin là thuốc duy nhất trong nhóm này còn được dùng và là thuốc thường được tuyển lựa khởi đầu điều trị ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2. Tuy nhiên, hai bất lợi nổi bật của metformin là tác dụng phụ ở đường tiêu hóa (gây tiêu chảy) và gây nhiễm acid lactic.

Nhóm thiazolidinedione (TZD hay glitazone): Trong nhóm này hay dùng pioglitazone. Thuốc có tác dụng làm tăng nhạy cảm với insulin ở tế bào cơ, mỡ và gan; không gây hạ glucose huyết nếu dùng trơ trẽn. Tuy nhiên, thuốc có thể gây phù, tăng cân (nhất là khi dùng cùng với insulin), tăng nguy cơ gãy xương (ở phụ nữ), thiếu máu.

Nhóm ức chế men α-glucosidase : Acarbose là thuốc khá thân thuộc đối với người bệnh đái tháo đường, làm giảm glucose huyết sau ăn. Khi dùng đơn độc cũng không gây hạ đường huyết. Tuy nhiên, do làm tăng lượng carbohydrat không được tiếp nhận ở ruột non đến ruột già nên thuốc gây đầy bụng, khó tiêu, đi ngoài phân lỏng. Cần uống thuốc ngay trước ăn hoặc ngay sau miếng ăn đầu tiên và bữa ăn phải có carbohydrat.

Ngoài các thuốc trên còn có các thuốc trong nhóm tác dụng lên Incretin (liraglutide, lixisenatide, albiglutide, exenatide, liraglutide), thuốc ức chế kênh đồng chuyên chở natri-glucose SGLT2 (dapagliflozin). Đây là hai nhóm thuốc mới gần đây được khuyến cáo dùng.

Người bệnh đái tháo đường cần uống thuốc đều đặn, đúng giờ hàng ngày.

Những lưu ý khi dùng thuốc

Do là một bệnh mãn tính, nên khi người bệnh đã phải dùng đến thuốc thì phải dùng thuốc suốt đời để kiểm soát đường huyết và phòng ngừa các biến chứng do đái tháo đường gây ra. Để dùng thuốc hiệu quả người bệnh cần:

Dùng thuốc đúng giờ, đúng liều: Việc dùng thuốc đúng giờ, đúng liều theo đơn của bác sĩ sẽ giúp tăng cường hiệu quả của thuốc trong việc ổn định đường huyết trong suốt 24 giờ/ngày. Nếu dùng thuốc không đúng giờ sẽ dẫn tới tình trạng có lúc nồng độ thuốc tăng cao trong máu, có lúc lại không còn thuốc, có thể gây tăng, hạ đường huyết, là thời cơ xuất hiện các biến chứng hiểm nguy. dùng thuốc không nhất quán giữa các mốc thời kì có thể làm giảm hiệu quả của thuốc. thường ngày thuốc hạ đường huyết tác dụng nhanh được khuyên dùng trước bữa ăn 30 phút; thuốc tác dụng chậm nên dùng trước khi ăn 60 phút. Tuy nhiên có những thuốc uống vào thời khắc khác như ngay sau bữa ăn... nên, người bệnh cần đọc kỹ chỉ dẫn sử dụng trước khi dùng để biết được cách uống loại thuốc mình đang dùng.

Không được ngưng thuốc đột ngột: Khi thấy đường huyết ổn định, một số người bệnh lại ngừng uống thuốc. Việc ngưng thuốc đột ngột này là điều tối kỵ với bệnh nhân đái tháo đường, vì có thể dẫn đến nhiều hậu quả xấu cho sức khỏe. Việc ngưng thuốc phải có quan điểm của thầy thuốc. bác sĩ sẽ coi xét để giảm liều thuốc từ từ và tối giản liều tới mức cần thiết. thường ngày người bệnh đái tháo đường sẽ phải chung sống với thuốc suốt cả thế cuộc, bởi việc kiểm soát đường huyết bắt buộc phải dựa trên sự phối hợp chém của cả 3 yếu tố: dùng thuốc, ăn uống và luyện tập. Nếu mức đường huyết ngày nay của người bệnh đã và đang ổn định, cần nhớ, để có được kết quả đó không chỉ có một chế độ ăn uống, tập dượt khoa học mà còn nhờ có sự đáp ứng tốt với thuốc điều trị của bác sĩ và người bệnh cần phải đấu duy trì.

rà soát chỉ số đường huyết trước khi uống thuốc để có biện pháp xử lý kịp thời nếu chỉ số này bắt đầu giảm xuống quá thấp: Biểu hiện của hạ đường huyết bao gồm: cảm giác đói cồn cào, thèm ăn, run chân tay, vã mồ hôi, lạnh ẩm, nếu nặng sẽ lơ mơ rồi đi vào hôn mê. Đo sẽ thấy chỉ số đường huyết dưới 2,5mmol/l. nguyên cớ do người bệnh đái tháo đường dùng quá liều thuốc hạ đường huyết hoặc ăn uống thất thường, kiêng khem quá mức. Khi có các bộc lộ trên người bệnh nên ngậm ngay một viên kẹo, ăn một chiếc bánh quy hoặc uống một cốc sữa... để làm tăng đường huyết trở lại.

Các loại dịch vụ dịch thuật tại đà nẵng thuốc dùng để uống kiểm soát đường huyết có ưu điểm lớn là hạ đường huyết nhanh nhưng lại rất dễ gây tụt đường huyết chợt hoặc tiềm tàng nguy cơ tác dụng phụ, nên người bệnh cần biết theo dõi diễn tiến bệnh, phát hiện các bất lợi của thuốc để thông báo kịp thời cho thầy thuốc biết để được xử lý kịp thời...

DS. Nguyễn Thu Giang