Làm sao để từ bỏ những cơn đau mạn tính?

Đau kinh niên

Mỗi chúng ta đều đã trải đời nghiệm cảm giác đau, nhức ở một thời điểm nào đó trong đời. Cảm giác đau đột ngột là một phản ứng quan trọng của hệ thống tâm thần cảnh báo chúng ta về những nguy cơ chấn thương. Khi bạn bị tổn thương một nơi nào đó trên thân thể, tín hiệu đau sẽ được truyền đi từ khu vực thương tổn qua tủy sống và đến não. Não tức thời phát tín hiệu để vùng đó hoặc toàn cơ thể đáp ứng lại cơn đau.

Cảm giác đau do tổn thương sẽ giảm dần qua quá trình điều trị, chăm chút và bình phục. Tuy nhiên, đau kinh niên lại không giống như vậy. Khi bị đau mãn tính, thân bạn vẫn tiếp kiến gửi các tín hiệu đau đến não, ngay cả khi vết thương đã phục hồi. Đau có thể kéo dài từ vài tuần tới nhiều năm. Đau kinh niên có thể làm ảnh hưởng đến khả năng vận động, sự linh hoạt, sức mạnh và khả năng chịu đựng. Đau cũng ảnh hưởng đến công việc và các hoạt động hàng ngày của bạn.

Đau kinh niên được định nghĩa là đau kéo dài chí ít 12 tuần. Cảm giác đau có thể thấy rõ ràng hoặc mơ hồ, cảm giác nóng rát hoặc đau nhức ở những khu vực bị ảnh hưởng. Đau có thể liên tục hoặc ngắt quãng, đến và đi mà không có nguyên cớ rõ ràng. Đau có thể xảy ra ở hồ hết các khu vực của cơ thể, chừng độ đau có thể khác nhau ở mỗi khu vực.

Một số loại đau mãn tính phổ thông nhất bao gồm:

• Đau đầu
• Đau sau phẫu thuật
• Đau sau chấn thương
• Đau lưng dưới
• Đau ung thư
• Đau khớp
• Đau tâm thần - neurogenic pain (nguyên cớ bởi tổn thương thần kinh)
• Đau liên quan đến tâm thần - psychogenic pain (căn nguyên gây đau không phải do bệnh, chấn thương hay dịch thuật quảng bình tổn thương thần kinh)

căn nguyên gây đau kinh niên là gì?

nguyên cớ của đau mạn tính thường lên đường từ chấn thương ban sơ, như bong gân hoặc căng cơ. Người ta cho rằng đau mạn tính phát triển sau tổn thương của các dây thần kinh. Các thương tổn tâm thần làm cho cơn đau dữ dội và kéo dài hơn. Trong những trường hợp này, chỉ điều trị thương tổn căn bản thì không thể giải quyết được cơn đau mãn tính.

Trong một số trường hợp, có những người bị đau mãn tính mà không có bất kỳ chấn thương ban đầu nào. căn nguyên xác thực của đau mãn tính không liên can đến chấn thương vẫn chưa được hiểu rõ. Đau mãn tính thỉnh thoảng xuất hành từ các vấn đề sức khỏe khác, thí dụ như:

• Hội chứng mệt mỏi mạn tính (Chronic fatigue syndrome - CFS): là một rối loạn suy nhược của cơ thể, được đặc trưng bởi tình trạng lung tung mỏi mệt và thường kèm theo đau.
• Lạc nội mạc tử cung (Endometriosis): gây đau mãn tính khi các tế bào nội mạc tử cung xuất hiện và phát triển tại các khu vực khác ngoài tử cung.
• Hội chứng Fibromyalgia (hội chứng đau xơ cơ): đau cốt ở xương và cơ
• Viêm ruột mạn tính (Inflammatory Bowel Disease - IBD): bao gồm nhiều triệu chứng, trong đó có viêm và đau kinh niên ở hệ tiêu hóa.
• Viêm bọng đái kẽ (Interstitial cystitis - IC): rối loạn mãn tính ở bàng quang, đặc trưng bởi đau và sức ép không thoải mái tại bọng đái
• Rối loạn khớp ác vàng hàm (Temporomandibular joint - TMJ): gây đau hàm, đau nhức mặt, cứng khớp khó mở hoặc đóng miệng, cắn không đều…
• Đau cửa mình kinh niên (Vulvodynia): đau cửa mình mạn tính xảy ra mà không có căn do rõ ràng

Những ai có nguy cơ bị đau mạn tính?

Đau kinh niên có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ quát nhất ở người lớn tuổi. Ngoài tuổi tác, các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ bị đau mãn tính bao gồm:

• Chấn thương: những chấn thương nặng, nhiều vị trí có thể làm gia tăng nguy cơ xuất hiện đau mạn tính sau đó.
• phẫu thuật: một số loại giải phẫu sẽ làm xuất hiện đau mạn tính sau khi đã ỏn định vết mổ.
• Giới tính: nữ giới thường bị đau nhiều hơn nam giới.
• Thừa cân hoặc béo phì.

Đau mãn tính được điều trị như thế nào?

đích chính của điều trị là giảm đau và tăng khả năng vận động, giúp bạn duy trì các hoạt động hằng ngày mà không cảm thấy khó khăn.

chừng độ và tần suất đau mạn tính có thể khác nhau giữa các cá nhân chủ nghĩa. Vì vậy, bác sỹ sẽ xem xét tình trạng thực tiễn của bệnh nhân (triệu chứng đau, các vấn đề sức khỏe kèm theo) để đưa ra giải pháp điều trị ăn nhập. Can thiệp y tế, đổi thay lối sống hoặc phối hợp các phương pháp này có thể được dùng để giải quyết tình trạng đau kinh niên của bạn.

Thuốc

Có nhiều loại thuốc điều trị chứng đau mạn tính và bác sỹ sẽ cân nhắc cho bạn dùng. mặc dầu một số loại thuốc trong đó không cần kê đơn nhưng do thuộc tính các cơn đau mạn tính thường kéo dài nên bạn sẽ phải dùng thuốc trong một thời gian dài. thành ra, cần hỏi quan điểm và tuân theo chỉ định của bác sỹ với bất cứ loại thuốc giảm đau nào bạn đang sử dụng.

• Thuốc giảm đau không kê đơn, bao gồm: Acetaminophen (Tylenol) hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Aspirin (Bufferin) hoặc Ibuprofen (Advil).
• Thuốc giảm đau nhóm opioid, bao gồm: morphine (MS Contin), Codeine, và Hydrocodone (Tussigon)
• Thuốc giảm đau bổ sung, như các thuốc chống trầm cảm (antidepressants) và thuốc chống co giật (anticonvulsants)

Một số giải pháp y tế khác

• dùng kích thích điện (electrical stimulation): giảm đau bằng cách dùng dòng điện nhẹ để kích thích vào các cơ của bạn.
• Ngăn chặn dẫn truyền tâm thần (nerve block): cản ngăn các tín hiệu đau được gửi đến não của bạn
• Châm cứu: đây được coi là một phương pháp của Y học cựu truyền rất hiệu quả để giảm đau
• Mát xa: các liệu pháp mát xa được cho là có tác dụng ngay và kéo dài để làm giảm khó chịu do những cơn đau kinh niên đem lại.
• Vật lý trị liệu: với sự viện trợ và chỉ dẫn của các chuyên gia vật lý trị liệu, bạn có thể tự tập tành hoặc được vận dụng các biện pháp thích hợp để giảm đau hiệu quả.
• giải phẫu: thường là cân nhắc chung cục để điều trị với những cơn đau nghiêm trọng, chẳng thể can thiệp bằng các phương pháp điều trị khác.
• 

thay đổi lối sống

thay đổi lối sống được khuyến nghị để mang lại hiệu quả điều trị giảm đau mạn tính tối ưu. Bạn nên cân nhắc để thực hành một số cách sau đây:

• Thái cực quyền (Tai Chi)
• Yoga
• Thiền
• Nghệ thuật và âm nhạc trị liệu
• sử dụng vật nuôi (chó, mèo, chim...) để trị liệu - Pet therapy
• Chữa bệnh bằng tâm lý - Psychotherapy

Điều bạn cần: thay đổi bản thân...

Hãy nhớ rằng: không có thuốc hoặc phương pháp tối ưu nào chữa khỏi hoàn toàn đau mãn tính, nhưng đau mạn tính có thể được quản lý hiệu quả. Điều quan yếu là tuân chỉ định điều trị của bác sỹ cùng với duy trì các liệu pháp hỗ trợ.

Đau mãn tính có thể ảnh hưởng bị động đến tâm lý của bạn, làm tăng stress và găng. do vậy bạn cũng nên chủ động xây dựng cho mình các kĩ năng giúp bạn chống lại những stress gây ra bởi đớn đau. Dưới đây là những điều bạn cần lưu ý:

coi sóc bản thân: Ăn uống lành mạnh, ngủ đủ, hoạt động thể chất liền, chú trọng nhiều hơn đến cơ thể và hình thức của bạn, giúp thân khỏe mạnh và giảm găng.

Hoạt động xã hội: Một cách tốt nhất để cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng là tham gia các hoạt động bạn thích và giao lưu nhiều hơn với bạn bè. Đau kinh niên có thể khiến bạn khó khăn hơn để tham gia đầy đủ được các hoạt động từng lớp nhưng cô lập mình có thể khiến tình trạng của bạn thụ động hơn, và tăng sự mẫn cảm đối với đớn đau. Hãy chọn những hoạt động ăn nhập và lắng nghe thân thể bạn, nếu bạn không bị gia tăng các cơn đau, đừng ngại ngần tham dự nhé.

lùng sự tương trợ: Bạn bè, gia đình luôn ở bên và hỗ trợ bạn trong những thời điểm khó khăn. Đừng ngần ngại san sẻ cũng như tìm sự trợ giúp của những người nhà yêu bên cạnh mình.

Ths.BS Trần Thu Nguyệt - Viện y khoa Ứng dụng y khoa Việt Nam